Το χρέος και ο ΣΥΡΙΖΑ και το χρέος του ΣΥΡΙΖΑ

Δεν είναι συχνό φαινόμενο να χρεοκοπεί ένα μοντέλο και να μην αναδεικνύεται κάποια άλλη πειστική εναλλακτική. Στη χώρα μας όμως και το μοντέλο χρεοκόπησε και εναλλακτική δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Αντίθετα έχουμε μια κυβέρνηση απολύτως αποτυχημένη, αδιέξοδη και επικίνδυνη που παρά ταύτα διατηρεί την πολιτική ηγεμονία και την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Μια συνήθης εξήγηση πλέον που πολλοί αριστεροί δίνουν, είναι η άνευρη κεντρική πολιτική παρουσία του Συριζα, εν είδει σχολιαστή, όπως εκφράζεται από τον πρόεδρο της ΚΟ. Το φαινόμενο συμπυκνώνεται στον εκπρόσωπο τύπου του ΣΥΝ, σχολής Αβραμόπουλου (καλό πουκάμισο, σωστό κούρεμα και δηλώσεις επίπεδες σαν την πεδιάδα του Μισισιπή).

Οι δικαιολογίες είναι πολλές: ο συσχετισμός δύναμης, η συντηρητικοποίηση σε καιρούς κρίσης, η αισιόδοξη προσδοκία θυελλωδών αλλαγών. Όπως και να έχει οδηγούμαστε στη γνωστή πεπατημένη. Ολοσχερής παραίτηση της αριστεράς από τη φιλοδοξία παραγωγής πολιτικής. Και σε αυτό πρωτοστατούν όχι οι συνήθεις ύποπτοι της πτέρυγας, αλλά οι έξτρα έξτρα αντικαπιταλιστικές δυνάμεις του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ.

Σε άρθρο του ο συντονιστής της Γραμματείας του Συριζα Α. Νταβανέλλος διατυπώνει τη σκέψη της αναγκαίας ανατροπής των συσχετισμών για να τίθενται μεταβατικά αιτήματα. Επομένως το θέμα της ΟΝΕ ή τους χρέους δεν έχει νόημα να τίθεται με τους σημερινούς συσχετισμούς. Ανακαλύπτει δηλαδή τα αναγκαία λογικά βήματα για κάθε σύνθημα της αριστεράς. Ως εδώ καλά.

Στην περίπτωσή μας όμως αυτή η ντρίπλα αποτελεί σοφή δικαιολογία ώστε να μην διατυπωθούν πολιτικοί στόχοι αναγκαίοι, ώριμοι και προφανείς, τουλάχιστον για μια αριστερά με φιλοδοξία πρωταγωνιστή. Το λογικό κόλπο του συντονιστή είναι ενδεικτικό της αντικαπιταλιστικής αφωνίας στην οποία έχει καταδικαστεί ο Συριζα. Η ανάληψη πια ρόλου σχολιαστή, είναι το μόνο που απομένει. Επομένως ας μην καταγγέλλουμε τους άλλους για την περιθωριοποίηση της αριστεράς. Η ίδια η αριστερά καταδικάζει τον εαυτό της. Και τα περί συσχετισμών αποτελούν φτηνή δικαιολογία για την πρωτοφανή έλλειψη τοποθέτησης.

Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο: Φόβος απέναντι στις ιστορικές απαντήσεις ιστορικών ερωτήσεων (για το χρέος, την ΟΝΕ, το ευρώ κλπ), ή ενοχή για την επί δεκαετίες υπηρεσία της αριστεράς στα εθνικά ομόψυχα οράματα της ελληνικής αστικής τάξης;

Η τοποθέτηση του Λαφαζάνη στην ΚΠΕ και το κείμενο συμβολής που κατατέθηκε (αν δεν ευτελιστεί σε απόπειρα νέας ισορροπίας μπροστά στο συνέδριο), θα μπορούσε να αποτελέσει τον καταλύτη για μια έμπρακτη αυτοκριτική. Όχι τόσο για την πολιτική στάση του ΣΥΝ, αλλά για τις θεμελιώδεις ιδέες της συγκρότησής του, το «συνασπισμικό κεκτημένο» του αριστερού ευρωπαϊσμού, που στη σημερινή κρίση αποδείχτηκε σάπιο κουφάρι.

Τα βασικά πολιτικά σχήματα και οι θεμελιακές ιδέες αυτής της αριστεράς απέτυχαν παταγωδώς. Μια εκ των αριστερών εφημερίδων υπενθυμίζει τη δήλωση της Ανανεωτικής Πτέρυγας στις 18/12: «Αν δεν ήμασταν στο ευρώ η κατάσταση θα ήταν καταστροφική». Όμως το πρόβλημα δεν είναι η πτέρυγα και σαφώς δεν είναι η δήλωση. Ο χαιρετισμός της ΟΝΕ από την αριστερά προ δεκαπενταετίας, η αναφανδόν υποστήριξη της ένταξης προ δεκαετίας (παρά τους αστερίσκους), έδωσε σήμερα τη θέση της στην καταστροφολογία «μην τυχόν και βγούμε». Πρωτεργάτες της σημερινής υποστήριξης της ΟΝΕ -από αντικαπιταλιστική πάντα σκοπιά- είναι τα στελέχη του Κοκκινοπράσινου στον ΣΥΝ και κάμποσες συνιστώσες στον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η στάση ξεδόντιασε και ξεδοντιάζει τις δυνατότητες μιας άλλης αριστεράς πέραν της θρησκευτικής προσήλωσης σε μια άλλη εξουσία (ΚΚΕ). Μιας αριστεράς που διαβάζει το σήμερα αλλά δεν υποτάσσεται σε αυτό. Και έτσι όλες οι κούφιες θριαμβολογίες της ελληνικής αστικής τάξης υιοθετήθηκαν άκριτα.

Η ισχυρή Ελλάδα, η μεγάλη ανάπτυξη, η προστασία του εισοδήματος, η έξοδος από το βραχνά του χρέους, τα χαμηλά επιτόκια. Η ΟΝΕ έγινε το ιερό και το όσιο αυτής της αριστεράς. Ακόμη και την εποχή που κάθε ψευδαίσθηση είχε καταρρεύσει.

Με τον καιρό βασικοί πυλώνες της ΟΝΕ (η πολιτική της ΕΚΤ και το Σύμφωνο Σταθερότητας), άρχισαν να αμφισβητούνται, χωρίς όμως ποτέ η ελληνική αριστερά να παραδεχτεί την αλήθεια: ότι το ΣΣ δεν είναι αποτέλεσμα νοσηρών νεοφιλελεύθερων εγκεφάλων που δεν μπορούν να καταλάβουν το αδιέξοδο, αλλά βασικός πυλώνας της Ευρωζώνης. Η ελληνική αριστερά δεν είχε την εντιμότητα να παραδεχτεί αυτό που λέει η ευρωπαϊκή αριστερά (και για αυτό είναι πιο επιφυλακτική): ότι τυχόν κατάργηση του ΣΣ απελευθερώνει καταστροφικούς ανέμους για το οικοδόμημα του ευρώ.

Χρειάστηκε να γράψει ο Δραγασάκης ότι είμαστε στο ευρώ αλλά δεν απολαμβάνουμε κανένα από τα πλεονεκτήματα, καμιά από τις προστασίες του. Χρειάστηκε να φτάσει η Ελλάδα στο παρά πέντε της χρεοκοπίας για να πούμε την αλήθεια: Η δανειακή ασφυξία και η παραγωγική αποσυγκρότηση επιταχύνθηκαν από τον νομισματικό γύψο της ΟΝΕ.

Μάθαμε καθυστερημένα ότι τσάμπα ψάρωνε η δική μας αριστερά στους ρυθμούς ανάπτυξης. Ανακαλύπταμε την ευρωστία του ελληνικού καπιταλισμού στα ψευδεπίγραφα ποσοστά μιας ανάπτυξης οριακής και αυτοναρκοθετούμενης και προς τούτο καταρρεύσιμης στην πρώτη ισχυρή δοκιμασία. Κρύβαμε την παραγωγική και οικονομική αποσυγκρότηση σε αντικαπιταλιστικές σοφίες για το κατά κεφαλήν εισόδημα και το πόσο αναπτυγμένος είναι ο ελληνικός καπιταλισμός. Ξεχάσαμε δηλαδή ασυγχώρητα ότι η ανάπτυξη στην πολιτική οικονομία δεν είναι μόνο ποσοτικό αλλά και ποιοτικό μέτρο.

Το βασικό που είχε να πει η ελληνική αριστερά ήταν ότι ο καπιταλισμός αναπτύσσεται βαρβάτα και απλώς η ανάπτυξη κατανέμεται άνισα. Μα μια τέτοια ανάγνωση την έκανε και η αστική φιλολογία. Θυμηθείτε τα βασικά συνθήματα της εκλογικής μάχης του ΠΑΣΟΚ για τη δεύτερη τετραετία του Σημίτη.

Το μεγαλύτερο έγκλημα της αριστεράς με το ξέσπασμα της κρίσης είναι ότι ανέλαβε εκπρόσωπος τύπου των θαυματουργών ιδιοτήτων του ελληνικού καπιταλισμού. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν σοβαροφανείς τοποθετήσεις που πιάνονται εκλεκτικά από ορισμένα νούμερα, κρύβουν κάποια άλλα, και λένε ότι η ελληνική χρεοκοπία είναι κόλπο της κυβέρνησης για να ξαφρίσει το λαό. Ότι δεν υπάρχει δημοσιονομική ασφυξία, δεν υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης, δεν υπάρχει αδυναμία εξυπηρέτησης δανεισμού. Όλα είναι πονηρή ενορχήστρωση της άρχουσας τάξης για να επιχειρήσει μια ακόμα αναδιανομή. Οι πολιτικοί εκπρόσωποι του νεοφιλελευθερισμού ομολογούσαν ανοικτά τη χρεοκοπία τους και εμείς οι «αντίπαλοι» εκθειάζαμε πόσο τσακάλια είναι οι κυβερνώντες.

Σήμερα τα ερωτήματα που μπαίνουν στην κοινωνία για την ΟΝΕ, το χρέος, την κηδεμονία, η αριστερά θέλει να τα κρύψει κάτω από το χαλί.

Βλέπετε τα ερωτήματα αυτά δεν συμφωνούν με τις επί δεκαετίες θεμέλιες λίθους του ευρωπαϊσμού, της διεθνούς επανάστασης, του αντικειμενικού και προοδευτικού κάθε ολοκλήρωσης ακόμη κι αν φέρει ταξικό φορτίο στο DNA της.

Και παρακαλάει η αριστερά (και ο Νταβανέλλος) να βγει ο Καρατζαφέρης ενάντια στην ΟΝΕ ώστε με την εις άτοπον επαγωγήν να νομιμοποιηθεί η απαράδεκτη υποστήριξή της ΟΝΕ από την αριστερά. Η εις άτοπον επαγωγή λειτουργεί στην πολιτική όπως και στα μαθηματικά. Ας δούμε ένα λαμπρό παράδειγμα: Η αριστερά είναι διάφορη της ακροδεξιάς. Η ακροδεξιά ισούται με την άρνηση της ΟΝΕ. Συνεπάγεται ότι η αριστερά ισούται με την μη άρνηση (=κατάφαση) της ΟΝΕ.

Άλλο παράδειγμα: Ο Βγενόπουλος είπε ότι ίσως χρειαστεί να βγούμε από την Ευρωζώνη. Η αριστερά λέει τα αντίθετα από όσα λέει ο Βγενόπουλος. Συνεπάγεται ότι η αριστερά λέει ότι δεν θα χρειαστεί να βγούμε από την Ευρωζώνη.

Υπάρχουν όμως δύο μεγάλα προβλήματα.

Πρώτον ότι ούτε η ακροδεξιά λέει έξω από την ΟΝΕ και ακύρωση του χρέους, ούτε ο Βγενόπουλος. Επομένως το πρώτο σκέλος της μαθηματικής απόδειξης δεν ισχύει.

Δεύτερον, ότι η εις άτοπον επαγωγή εφαρμόζεται κατά το δοκούν. Για παράδειγμα δεν υπάρχει η εξής «απόδειξη»: Ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός, ο νεοφιλελεύθερος δικομματισμός και η ελληνική άρχουσα τάξη θεωρούν ότι η έξοδος από την ΟΝΕ είναι καταστροφή. Η αριστερά είναι αντίθετη με τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό, τον νεοφιλελεύθερο δικομματισμό και την ελληνική άρχουσα τάξη. Επομένως συνεπάγεται ότι για την αριστερά, η έξοδος από την ΟΝΕ δεν είναι καταστροφή.

Και τελικά, όπως και να έχει, το ότι κάτι μπορεί να αναγνωρίσει ως έσχατη λύση ανάγκης για τη διατήρηση του συστήματος ο αντίπαλος (πχ ο αγγλοσαξωνικός νεοφιλελεύθερος ευρω-σκεπτικισμός), δεν σημαίνει ότι είναι κατ’ ανάγκη αδιανόητο για την αριστερά. Με αυτή την πρωτότυπη λογική η αριστερά πρέπει να αρνηθεί το κράτος πρόνοιας διότι συν τοις άλλοις είναι εφεύρεση του δυτικοευρωπαϊκού καπιταλισμού για τη διάσωσή του από τις εργατικές επαναστάσεις.

Επομένως το πρόβλημα είναι οι ιδεολογικές αναπηρίες της αριστεράς του 20ου αιώνα. Η ευρωκομμουνιστική, η τροτσκιστική, η σταλινική, ή η μαοϊκή αριστερά απαντάει με ιδεολογικούς όρους ένα μη ιδεολογικό ζήτημα. Η ΟΝΕ δεν εφευρέθηκε για να διευκολυνθεί ο διεθνής χαρακτήρας της ταυτόχρονης επανάστασης. Επίσης δεν εφευρέθηκε για να μεταφέρει το πεδίο της ταξικής πάλης από το έθνος στην Ευρώπη. Τέλος δεν εφευρέθηκε για να καταρριφθεί η τριτοδιεθνιστική γραμμή της δυνατότητας οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα. Ο διεθνής καπιταλισμός δεν ασχολείται με βλακείες, ούτε με τα ιδεολογικά σχήματα της αριστεράς του προηγούμενου αιώνα. Εκτός κι αν ζούμε στον ευτυχισμένο και αγχολυτικό κόσμο των ποσαδιστών της Τετάρτης Διεθνούς όπου υπάρχουν εξωγήινοι…

Η ΟΝΕ δημιουργήθηκε για άλλους λόγους, ξένους με τις ονειρώξεις της αριστεράς. Αντανακλούσε ένα επίπεδο ανάπτυξης, αλλά και έναν ταξικό συσχετισμό πανευρωπαϊκά. Αποτύπωνε επίσης ένα υπαρκτό σχέδιο του ευρωπαϊκού καπιταλισμού για συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίου και ανοικτές αγορές ισοπεδώνοντας τους εργαζόμενους αλλά και τις χώρες της περιφέρειας. Απέναντι σε αυτή την ΟΝΕ η αριστερά δεν απαντά, αλλά προβληματίζεται για το αν η ΟΝΕ βολεύει τα ιδεολογικά σχήματα του 20ου αιώνα: Εθνικό κράτος ή διεθνής επανάσταση; Ευρωπαϊκή Ένωση ως πεδίο ταξικής πάλης ή ως ταξικό όργανο στα χέρια του καπιταλισμού;

Και έτσι φτάσαμε στον Χ. Λάσκο, μέλος της Π.Γ. του ΣΥΝ, αρμόδιο απαντητή του Αλαβάνου και βασικό θεωρητικό υπερασπιστή της …αντικαπιταλιστικής φύσης της ΟΝΕ, να δηλώνει ότι το ζήτημα σήμερα είναι ο διεθνισμός και οτιδήποτε ξεφεύγει από τον διεθνισμό είναι επιζήμιο, άρα «κάτω τα χέρια από την ΟΝΕ»… Μιλάει σοβαρά, δεν μας κάνει πλάκα.

Είναι ο ίδιος – όπως και όλοι- παιδί μιας αριστεράς που δεν κάνει πολιτική για την κοινωνία αλλά για τον εαυτό της. Για τα ιδεολογικά της σχήματα. Με βάση αυτά κρίνει τη ζωή. Σχήματα και ιδεοληψίες του προηγούμενου αιώνα τα οποία όσο κι αν τα ξορκίζει ο καθένας με μεταμοντέρνες τοποθετήσεις, δεν μπορεί να τα κλειδώσει στην ντουλάπα και να τα ξεπεράσει.

Εδώ ακριβώς ξεφυτρώνει μια μικρή ελπίδα από την τοποθέτηση του Π.Λαφαζάνη. Και εδώ εκπλήσσει η ντροπαλή στάση για αυτά τα θέματα του Α.Αλαβάνου, ο οποίος δεν έχανε την ευκαιρία να δείξει τι σημαίνει παράγω πολιτική. Χάνει έδαφος με το δισταγμό του να θέσει ζητήματα που να προκαλούν έκπληξη και να ανακτούν την πρωτοβουλία. Και εδώ συνίσταται και η αίγλη οικονομολόγων και δημοσιολόγων (άλλοι σοβαροί και άλλοι παπατζήδες καθότι το Ιντερνετ γεννά περισσότερα ψώνια από την Τι Βι) που μιλούν για την ΟΝΕ, το χρέος, την χρεοκοπία. Μιλούν αυτοί (και καλά κάνουν) γιατί η αριστερά σιωπά. Το πρόβλημα είναι ότι έτσι μετασχηματίζεται ένα πολιτικό ζήτημα σε ζήτημα οικονομικής διαχείρισης: Τι θα γίνει αν βγούμε από την ΟΝΕ; Τι θα γίνει αν κηρυχθεί στάση πληρωμών; Τι θα γίνει αν…

Το «τι θα γίνει αν…», είναι υποφερτό μόνο ως υπόθεση εργασίας κάποιων σεναρίων. Η εποχή μας είναι εποχή ανατροπών και μεγάλων αλλαγών. Άρα κανένα σενάριο δεν είναι εκ των προτέρων δεδομένο για το προς τα πού οδηγεί. Και για να ξαναγυρίσουμε στο άρθρο του συντονιστή της Γραμματείας του Συριζα: Πάντα το πρόβλημα είναι ποιος θα εφαρμόσει το πρόγραμμα. Το είπε και ο ιδρυτής: Ένα βήμα του πραγματικού κινήματος είναι προτιμότερο από μια ντουζίνα προγράμματα. Το ερώτημα είναι αν ο Συριζα θα λέει «ζήτω οι αγώνες» (που παρεπιμπτόντως σήμερα δεν δίνονται), αν θα καταθέτει «δέσμη εναλλακτικών προτάσεων» ή αν θα παράξει πολιτική κεντρικά και εφόλης της ύλης…